główna zawartość strony

Po upadku powstania styczniowego nastąpił okres reprebsji, które dotknęły szerokie kręgi społeczne. Pod wrażeniem przegranej nastąpił marazm społeczny, który trwał kilkadziesiąt lat. W  atmosferze  klęski  i rozczarowań  nasiliły  się tendencje do  pracy  organicznej. Dopiero od początku lat dziewiędziesiątych społeczeństwo szerzej zaczęło interesować się polityką w przewidywaniu zamin politycznych w Europie, gdyż zaborcy ziem polskich po raz pierwszy znaleźli się w przeciwstawnych obozach politycznych.

Władze carskie, nieufne wobec wszelkich inicjatyw polskich, najwcześniej zezwoliły na zakładanie straży ogniowych. W Krośniewicach po raz pierwszy straż ogniową utworzono w 1880 r. Inicjatorem powołania straży był Konstanty Rembielińsk, a pierwszym jej komendantem został lekarz Kajetan Nepomucen Kucharski, a od 1883 r. był nim Michał Makowski. Straż została rozwiązana za śpiewy patriotyczne na ulicy, a jej komendant zesłany na Syberię.

W dniu 9 września 1870 r. w guberni warszawskiej zamieniono na osady szereg miast, a w tym i Krosniewice. Krośniewice już jako osada, zostały włączone do gminy Wroczyny, z przemianowaniem jej na gmine Krośniewice. (...)

Odtąd dzieje Krośniewic roztapiają się w ogólnym nurcie dziejów gminy. Zarząd gminy stanowił wójt i ławnicy, a do pomocy wójtowi był ztrudniony pisarz gminy. Siedziba gminy, mimo peryferyjnego położenia osady, mieściła się Krosniewicach.

Pierwszym wójtem gminy Krośniewice został Wojciech Trzaskalski, który pełnił tę funkcję przynajminej do 1874 r. Ławnikami gminy w 1874 r. byli Wojciech Michalski,Wojciech Stelmachowski i Michał Rajewski.

W Krośniewicach funkcjonował również sąd gminny II okręgu powiatu kutnowskiego. (...).

Szkolnictwo w Krośniewicach opierało się najpierw o jedną, a później o dwie szkoły elementarne. Szkoła najpierw jako koedukacyjna funkcjonowała od 1817 r. W 1874 r. uczyło się tu 70 dzieci, a etat miał jeden nauczyciel (...). N a początku XX w. do szkoły uczęszczało 143 dzieci, które uczyło 2 nauczycieli. (...) Szkołę żeńską odłączono od męskiej w 1892 r. i odtąd funkcjonowały dwie odrębne szkoły, chociaż nauka odbywała się w jednym budynku. (...) W 1894 r. szkołę męską prowadził Józef Sokołowski, natomiast żeńską Michalina Gniewosz.

W latach 1860-1871 działała też prywatna pensja dla dziewcząt prowadzona przez J. Barańską przy ul. Targowej.Kształciła ona ok. 20 - 30 dziewcząt.

W Krośniewicach funkcjonowała apteka w budynku nr 3 położonym wg planu z 1841 r. na sąsiedniej do zajazdu działce nr 2. Została założona w 1856 r. przez Wilhelma Stromfelda (1833 - 2.03.1913). Drugim właścicielem aptmeki, od 1865 r. do 15 kwietnia 1880 r., był Aleksander Stankiewicz, a potem należała kolejno do: Władysława Olsztyńskiego (1880 r.), Mariana Trojanowskiego (1880-1882 r.), Stefana i Józefa Szaniawskich (1882-1883 r.), Ildefonsa Szwejkowskiego , Branda, Ludwika Jasieńskiego, a od 20 sierpnia 1907 r. do Władysława Dunin-Borkowskiego. Od 1910 r. filia tej apteki funkcjonowała również w Dąbrowicach.

Od 1882 r. budowano dzwonnicę przy kościele (data ukończenia budowy nie jest znana). Kosztorys i plan budowli sporządził Jan Kowalski, który zainkasował za to 64 rb 84 kop.

Dość aktywny był w Krośniewicach i okolicy ruch polityczny w środowisku ziemiańskim, które było reprezentowane przez Narodową Demokrację. Pod wpływem Narodowej dmokracji znajdowała się również inteligencja w Krośniewicach. Zbliżający się w 1918 r. koniec I wojny światowej niósł dla Polaków nowe nadzieje.

Wykorzystano fragmenty publikacji KROŚNIEWICE. DZIEJE MIASTA I OKOLICY (1397-1945) - Jan Józefecki, Piotr Stasiak